Quản lý chi tiêu một cụm từ mà trước đây không mấy người quan tâm. Thế nhưng từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát đợt thứ 4, cụm từ này lại trở thành từ khóa “hot” được nhiều người tìm kiếm.
Đợt bùng phát dịch lần này đã khiến hơn 10 triệu người lao động mất việc. Doanh nghiệp tuyên bố phá sản, giải thể. Hàng quán, chợ đóng cửa, giá cả hàng hóa leo thang. Hàng ngàn người lao động lũ lượt bỏ thành phố về quê vì hết tiền,…
Đây chỉ mới là một góc của bức tranh ảm đạm do dịch Covid-19 gây ra.
Cạn tiền vì dịch bệnh kéo dài và diễn biến khó lường
Đợt dịch này không phải là lần đầu chính phủ Việt Nam thực hiện giãn cách xã hội. Đây cũng không phải lần đầu chúng ta buộc phải nghỉ làm. Nhưng đây lại là lần ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Diễn biến dịch bệnh phức tạp khiến mọi chuyện diễn ra theo hướng không thể lường trước được.
Chúng ta phải đối mặt với nhiều thứ đáng sợ hơn cả dịch bệnh. Là “thất nghiệp”,“hết tiền”, “khủng hoảng tâm lý”.
Vì đang yên lành không ai nghĩ rằng mình sẽ bị mất việc hơn 3 tháng. Không ai nghĩ sẽ tiết kiệm tiền để dự phòng cho những trường hợp mất nguồn thu nhập kéo dài như thế này.
Thành ra, dịch đến cuộc sống của không ít người đã khó khăn càng thêm khó khăn. Những người trước đây không khó khăn cũng trăn trở không yên.
Người dân gặp khó khăn trong mùa dịch phải dè xẻn trong chi tiêu
Ai khiến bạn lao đao vì tiền như vậy?
Không phải ai cũng gặp vấn đề với tiền bạc … hay lo lắng không biết ngày mai sống sao trong đợt dịch này. Nhưng nếu bạn là người nằm trong trường hợp ngược lại, thì hãy hỏi chính mình.
Ai đã đẩy bạn vào cảnh khó khăn này?
Chỉ cần 3 giây thôi, chính bạn chứ ai.
Nghĩ lại mà xem!
Bạn cũng từng có việc làm có thu nhập… Bạn cũng từng có công việc ổn định… Bạn có công việc kinh doanh tốt.
Nhưng bạn vẫn trăn trở vì tiền sắp cạn, hãy xem lại cách bạn quản lý chi tiêu hợp lý hay chưa.
Trong cuộc sống ngày nay bất kể làm gì cũng cần dùng đến tiền. Nếu bạn không biết cách quản lý tài chính, quản lý tốt những thứ mình đang có thì … hiển nhiên cuộc sống của bạn sẽ dần trở nên khó khăn khi có biến.
Hãy nhớ lại xem, trước đây khi có tiền trong tay, việc đầu tiên bạn sẽ nghĩ đến là gì?
Trả tiền thuê nhà, mua sắm quần áo, mua đồ công nghệ,… Chi cho ăn uống hàng quán, du lịch, tiết kiệm hay đầu tư sinh lãi?
Thực tế là có rất nhiều thứ để bạn chi tiêu.
Mọi thứ trở nên khó khăn hơn khi dịch xảy ra. Từ giờ chúng ta sẽ phải sống chung với dịch bệnh. Cuộc sống bình thường như trước dịch sẽ không quay trở lại. Những điều tồi tệ vẫn sẽ còn tiếp diễn nếu không biết cách chi tiêu hợp lý.
Để thích ứng với cuộc sống bình thường, mới bạn cần phải lập kế hoạch tài chính ngay từ bây giờ. Bắt đầu bằng việc quản lý chi tiêu cá nhân và quản lý chi tiêu gia đình.
Bài viết này sẽ dẫn dắt bạn từng bước một để giúp bạn nhận ra mình cần phải làm gì. Quản lý chi tiêu như thế nào là hợp lý.
Trước khi tìm hiểu cách quản lý chi tiêu bạn hãy suy nghĩ thật kỹ và trả lời những câu hỏi sau đây.
- Bạn có ghi chép lại thu nhập và các khoản chi tiêu mỗi tháng?
- Bạn có bao giờ ngay lập tức nghĩ đến việc sẽ chia nhỏ số tiền mình đang có thành các khoản?
- Bạn dành bao nhiêu % số tiền của mình cho chi tiêu những thức thiết yếu trong cuộc sống?
- Bạn dành bao nhiêu % để thỏa mản sở thích cá nhân?
- Bạn dành bao nhiều % tiền để tiết kiệm?
- Bạn có nghĩ đến việc sẽ đầu tư tài chính, bất động sản, thậm chí là đầu tư vào kiến thức?
Nếu bạn chỉ trả lời được 2 đến 3 câu hỏi trên hoặc còn mơ hồ về câu trả lời… chắc chắn thời gian qua bạn đã gặp không ít khó khăn, nếu không nhanh chóng thay đổi thì bạn có cố kiếm tiền mãi cũng không giàu nổi.
Làm thế nào để quản lý chi tiêu một cách hiệu quả?
Trước khi tìm hiểu cách quản lý chi tiêu hiệu quả bạn nên biết quản lý chi tiêu là gì. Tầm quan trọng của việc quản lý chi tiêu hợp lý.
Có thể hiểu nôm na quản lý chi tiêu là quá trình thu thập, đối chiếu, duy trì, phân loại và đánh giá dữ liệu chi tiêu. Để theo dõi và lập kế hoạch tài chính cho bản thân và gia đình, nhằm giảm chi phí mua sắm, chi phí sinh hoạt, gia tăng số tiền tiết kiệm còn lại.
Quá trình này được chia theo cấp độ thời gian từ hàng ngày, hàng tuần cho đến hàng tháng và hàng năm. Việc quản lý chi tiêu phân thành hai loại là quản lý chi tiêu cá nhân và quản lý chi tiêu gia đình.
Bài viết này sẽ đề cập đến cách thức quản lý chi tiêu chung. Giúp bạn tránh vung tay quá trán và có nguồn tài chính dồi dào hơn. Bạn hãy sẵn sàng ghi nhớ những cách sau đây bằng một cây bút và mảnh giấy nhé.
1. Quản lý chi tiêu bằng phương pháp Kakeibo của người Nhật
“Kakeibo” khi dịch ra tiếng Việt có nghĩa là“một cuốn sổ chi tiêu”. Phương pháp quản lý chi tiêu Kakeibo không chỉ là cách ghi chép lại thu, chi hay các khoản nợ mà còn có vai trò lớn hình thành thói quen và ý thức về việc quản lý tiền bạc của bạn.
Vấn đề thu nhập hàng tháng hết veo trong thời gian ngắn sẽ được làm rõ nguyên nhân, bạn sẽ biết tiền của bạn đã đi đâu?
Tại sao phải ghi chép lại khoản thu chi?
Vì chắc chắn chính bạn cũng không hoàn toàn tin tưởng vào trí nhớ của mình. Bạn không biết bạn tiêu bao nhiêu tiền cho đến khi bạn thống kê lại.
Đố bạn biết rằng tháng trước bạn sử dụng cụ thể là bao nhiêu tiền. Không nhớ đúng không? Thử thống kê lại 1 tháng xem, rất có thể bạn đã tiêu nhiều hơn số tiền bạn đã dự dịnh ban đầu.
Để thực hiện phương pháp này bạn cần có 1 cuốn sổ và cây bút.
Bắt đầu liệt kê các khoản thu nhập, chi tiêu của tháng trước. Tiếp theo là phân loại các khoản này và sắp xếp chúng thành 2 phần thu và chi. Tuy nhiên, đây là một cách thủ công và khá mất thời gian.
Bạn có thể tham khảo mẫu sổ tay thu chi Kakeibo hoặc đặt mua sổ tay thu chi Kakeibo trên mạng để tiết kiệm thời gian và tiện lợi hơn cho việc ghi chép.
Hiện đại hóa quá trình quản lý tài chính
Bạn có thể tự tạo sổ tay thu chi cho mình bằng file excel quản lý chi tiêu. Việc tự thiết lập file excel quản lý chi tiêu cá nhân giúp bạn tự thống kê lại các khoản phải chi một cách chi tiết theo ý mình.
Lựa chọn tối ưu hơn cả là cài ứng dụng quản lý thu chi trên điện thoại. Các ứng dụng này hoàn toàn miễn phí, rất tiện ghi chép ngay lập tức khi có phát sinh khoản chi. Một số app quản lý chi tiêu bạn có thể tham khảo Misa, Money Lover, Spendee,…
Các bước thực hiện phương pháp Kakeibo hiệu quả
Bước 1: Liệt kê tất cả các khoản thu nhập của bạn, sau đó trừ đi các khoản bắt buộc phải chi tiêu (tiền ăn ở, tiền dịch vụ,…).
Bước 2: Trích ra một khoản tiền để tiết kiệm (thường là 20% tổng thu nhập) và cố gắng không sử dụng đến nó.
Bước 3: Chia số tiều cần chi tiêu ra làm 4 hạng mục: tiền sinh hoạt phí, tiền mua sắm, tiền giải trí, tiền phát sinh.
Bước 4: Xây dựng cho mình những kế hoạch tài chính trong tương lai (đầu tư, mua nhà, mua xe,…)
Bước 5: Thiết lập chế độ tiết kiệm một cách tối đa bằng cách giảm những nhu cầu không cần thiết (giảm hút thuốc lá, hạn chế đi ăn nhà hàng,…)
Bước 6: Thống kê lại những khoản đã chi tiêu và những khoản đã tiết kiệm được (trừ khoản tiết kiệm ở bước 2). Từ những số liệu đó, bạn sẽ biết được mình đã chi tiêu khoản nào bất hợp lý và đề ra sự điều chỉnh vào tháng sau.
2. Quản lý chi tiêu với quy tắc 50/20/30
Với quy tắc 50/20/30, bạn sẽ biết cách phân chia thu nhập của mình theo một tỷ lệ nhất định. Từ đó lên được bản kế hoạch chi tiêu của mình một cách khoa học, phù hợp với mục tiêu tiết kiệm của bản thân.
Quy tắc 50/20/30 hoạt động như thế nào?
Đúng như tên gọi, quy tắc này sẽ chia nhỏ thu nhập của bạn thành 3 phần chính với tỷ lệ phần trăm tương ứng là 50%, 20%, 30%.
Cụ thể tương ứng với các mục như sau:
50% thu nhập – Các chi tiêu thiết yếu
Ngay sau khi nhận lương, hãy để riêng 50% cho các chi tiêu thiết yếu của bạn.
Chi phí thiết yếu là những khoản bạn bắt buộc phải bỏ ra hàng tháng bất kể bạn ở đâu, làm gì…
Các chi phí này có thể là chi phí thuê nhà, tiền ăn uống sinh hoạt, chi phí đi lại, xăng dầu, các hóa đơn tiện ích như điện, nước, internet…
Tất nhiên, bỏ ra 50% không có nghĩa bạn cần phải dùng hết 50% cho chi tiêu thiết yếu. Hãy chi thế nào để tổng chi phí thiết yếu không vượt quá 50% mà bạn đã bỏ ra. Tuy nhiên nếu chi tiêu thiết yếu đang lớn hơn 50% lương của bạn, hãy chủ động giảm thiểu một cách hợp lý.
Nếu vẫn không giảm xuống dưới 50% thì bạn buộc phải giảm ở các mục tiếp theo (nên giảm ở phần 30% chi tiêu cho cá nhân).
20% thu nhập – Mục tiêu tài chính
Sau khi đã dành 50% cho chi tiêu thiết yếu, tiếp theo bạn hãy để ra 20% dành riêng cho các mục tiêu tài chính bao gồm tiết kiệm, trả nợ, mua nhà, đầu tư tài chính,…
Xem thêm: 9 cách tiết kiệm tiền hiệu quả nên làm ngay kẻo hối hận.
20% này khá quan trọng đối với khoảng thời gian sau này của bạn. Bạn tiết kiệm được càng nhiều bao nhiêu thì sau này về hưu sẽ càng an nhàn bấy nhiêu. Nó cũng giúp bạn đạt đến mục tiêu nghỉ hưu sớm.
Trả nợ sớm cũng sẽ giúp bạn sớm giảm nhẹ gánh nặng tài chính hơn. Chưa kể, bạn còn có thể kiếm thêm tiền cho các khoản đầu tư tài chính.
Ví dụ như: đầu tư chứng khoán, đầu tư tiền số, đầu tư bất động sản,…
Xem thêm: 10 lý do bạn nên đầu tư tài chính càng sớm càng tốt
30% thu nhập còn lại – Chi tiêu cá nhân
Cuối cùng, 30% phần thu nhập còn lại của bạn sẽ để cho các khoản chi không thiết yếu. Hay còn gọi là các khoản chi tiêu cá nhân. Đây là khoản chi linh hoạt, bạn có thể chi cho sở thích cá nhân của mình.
Đó có thể là quần áo, mỹ phẩm, các dịch vụ giải trí, các chuyến du lịch,… Vì phạm vi của khoản chi này rất rộng nên nó chiếm phần trăm lớn hơn so với mục tiêu tài chính.
Hãy đặc biết chú ý kiểm soát đối với phần chi tiêu này.
Vì bạn rất dễ chi tiêu quá đà cho sở thích của bản thân. Phần này phụ thuộc vào việc kiểm soát tâm lý rất lớn. Cho nên hãy luôn đảm bảo mức chi tiêu của mình dưới 30% thu nhập.
Xem thêm: 7 điều đăng ngăn cản bạn đến sự thành công
Không phải ai cũng có thể áp dụng phương pháp này thành công trong mọi trường hợp. Điều này phụ thuộc vào sự quyết tâm và tính kiên nhẫn của mỗi người. Nhưng đây là một phương pháp đã được nghiên cứu và chứng minh tính hiệu quả bởi các chuyên gia.
Vì vậy chẳng có lý do gì để bạn chần chừ không thử.
Nếu cảm thấy không phù hợp, bạn hoàn toàn có thể điều chỉnh tỷ lệ sao cho phù hợp với bản thân mình nhất, dựa vào những ưu tiên về tài chính của mình.
3. Phương pháp sống xanh – sống tối giản
Sống xanh được hiểu là một lối sống thân thiện, giảm thiểu những tác động có hại đến môi trường, luôn hài hòa với thiên nhiên.
Sống tối giản là cách sống cắt giảm vật dụng xuống còn ở mức tối thiểu. Người sống tối giản sẽ chỉ sở hữu những đồ đạc cần thiết nhất cho cuộc sống của họ, không có đồ đạc dư thừa.
Lối sống xanh – sống tối giản là một lựa chọn tốt hơn cho ví tiền eo hẹp của bạn. Bởi nó giúp bạn quản lý chi tiêu thông minh và tiết kiệm bằng những hành động nhỏ.
Để ứng dụng phương pháp“sống xanh – sống tối giản”hiệu quả, bạn hãy bắt đầu thay đổi thói quen sinh hoạt hằng ngày bằng các thói quen như sau.
Tiết kiệm điện
Tắt hoặc không sử dụng các thiết bị điện không cần thiết. Giảm thời gian sử dụng điện thoại smartphone, máy tính bảng, tivi (thiết bị tốn nhiều điện năng) cho giải trí, lướt facebook hay mua sắm online. Thay vào đó hãy tăng thời gian làm việc nhà, học tập, đọc sách và dành thời gian cho gia đình.
Kiểm soát lượng nước sinh hoạt
Thay vì để nước chảy từ vòi, sử dụng chậu chứa nước để rửa bát sẽ giúp giảm lượng nước tiêu thụ. Ngoài ra, nếu vòi rửa bị rò rỉ, nhỏ giọt, bạn hãy sửa chữa hoặc thay thế ngay.
Bảo quản thức ăn khoa học
Học cách bảo quản thực phẩm để giữ được thực phẩm lâu hơn, không bị hư, tránh gây lãng phí thức ăn. Hãy lên kế hoạch mua sắm và tính toán lượng thức ăn cần thiết cho gia đình.
Thói quen này giúp bạn quản lý chi tiêu hiệu quả và tiết kiệm được một khoản kha khá nếu biết tính toán lượng thức ăn vừa đủ dùng.
Thanh lý các đồ dùng đã qua sử dụng
Dọn dẹp và sắp xếp lại nhà cửa để loại bỏ những thứ không dùng được. Tận dụng lại những thứ còn dùng được hoặc đăng bán trên các chợ đồ cũ online, hoặc hội nhóm thanh lý đồ second hand trên mạng xã hội. Việc này sẽ giúp bạn thu lại khá tiền từ những đồ dùng bạn không cần dùng đến.
Sử dụng vật dụng thân thiện với môi trường
Nói không với vật dụng sử dụng một lần như chai, ly, hộp nhựa, bao nilon. Thay vào đó bạn có thể sử dụng những vật dụng thân thiện với môi trường như: gỗ, tre, chai thủy tinh,… vừa giúp bạn thực hiện lối sống xanh lành mạnh vừa bảo vệ sức khoẻ an toàn.
Trồng rau xanh cây ăn trái
Tận dụng khoảng trống thông thoáng trồng rau xanh hoặc trồng thêm cây trái có thể ăn được. Công việc trồng trọt trong mùa dịch có thể giúp bạn xã stress và giảm chi phí mua thức ăn,…
Hạn chế rác thải sinh hoạt
Để hạn chế rác thải việc đầu tiên bạn cần làm là phân loại rác. Sau đó mang những loại rác hữu cơ có thể phân huỷ được ủ làm phân bón.
Duy trì lối sống xanh – sống tối giản không những giúp tiết kiệm nhiều tiền hơn. Mà còn mang lại sự thanh thản và tinh thần lạc quan giúp bạn vượt qua khó khăn trong mùa dịch.
Để thực hiện 3 phương pháp quản lý chi tiêu trên một cách hiệu quả. Yếu tốt quan trọng nhất là“biết kiểm soát suy nghĩ”.
Nếu đã lên kế hoạch quản lý chi tiêu thì hãy hành động, kiên trì thực hiện nó đến cùng. Đừng từ bỏ thói quen ghi lại các khoản thu chi. Đừng quên đặt mục tiêu tài chính cho bản thân mỗi ngày.
Chắc chắn cuộc sống của bạn sẽ dễ thở hơn so với hiện tại. Chúc bạn thành công!
